Onzekerheden
Bij de opstelling van de Kadernota heeft het college stil gestaan bij de grotere onzekerheden. Dit zijn:
- de uitgestelde herverdeling van het gemeentefonds
- de ontwikkelingen in het Sociaal Domein
- de effecten van de Covid-19 crisis op de gemeentefinanciën
- de gevolgen van de invoering van de Omgevingswet
Voor deze ontwikkelingen geldt dat we in de Kadernota nu geen financiële effecten ramen en dat we de ontwikkelingen op deze terreinen op de voet volgen. De drie onzekerheden hebben elk hun eigen dynamiek.
Herverdeling gemeentefonds
De herverdeling van het gemeentefonds is officieel uitgesteld. Begin 2021 is duidelijk geworden dat er geen directe dreiging meer is voor Zwartewaterland. Het eerdere nadelige effect is voor ons niet van toepassing. Er mogelijk zelfs sprake van een voordeel. Alvorens wij hierover meer kunnen melden is het belangrijk dat de regering voor de zomer komt met de eventuele bijstelling van het model dat begin dit jaar werd voorgelegd aan de Raad voor het Openbaar Bestuur.
Ontwikkelingen Sociaal Domein
Voor het Sociaal Domein blijven er onzekerheden en risico's. Dit is voor een deel inherent aan de maatschappelijke ontwikkelingen waarop het Sociaal Domein antwoord moet geven of de maatschappelijke vraag behoort te faciliteren. Echter waar het gaat om de regelgeving en voorwaarden van de rijksoverheid wensen wij een andere situatie. De volgende zaken spelen:
- nog steeds is er geen standpunt ingenomen over de structureel noodzakelijke extra middelen voor de Jeugd wet. Er is voor 2021 wel een aanvullend incidenteel bedrag van € 613 miljoen beschikbaar gesteld. Echter voor jaren 2022 en verder blijft er een grote onzekerheid. In Haagse termen wordt aangegeven dat het volgende kabinet hierover moet oordelen
- de exacte uitwerking van het woonplaatsbeginsel per 2022 moet nog blijken. Beleidsmatig mag verwacht worden dat vanaf 2022: a. er niet langer sprake is van extra kosten voor Zwartewaterland als gevolg van groei van de jeugdzorg voor de meerkosten voor residentiële voorzieningen die worden gebruikt voor jongeren van buiten de gemeente niet langer op de begroting van Zwartewaterland drukken. Dat is een goede ontwikkeling want het haalt de opwaartse druk op het budget voor de jeugd weg
- het abonnementstarief voor de Wmo lijkt door te werken in een sterkere toename van de uitgaven voor zorg. Op het moment van schrijven van de kadernota kunnen we dit nog niet voldoende precies duiden. Vooralsnog volgen we de ontwikkelingen en kijken we naar het effect. Landelijk is door de gemeenten in VNG verband aangegeven dat als gevolg van de introductie van het abonnementstarief de uitgaven sterker zijn gaan stijgen.
Covid-19 virus
De effecten van de Covid-19 crisis op de begroting voor volgend jaar en de jaren daarna kunnen op dit moment niet goed worden ingeschat. Op het moment van afronden van de kadernota is er sprake van een duidelijk dalende trend in de besmettingen en de ziekenhuiszorg. Ook neemt het aantal gevaccineerden gestaag toe. In 2020 en 2021 zijn er door de rijksoverheid voldoende financiële middelen beschikbaar gesteld om de gemeenten te compenseren voor extra uitgaven.
Datzelfde geldt voor de gevolgen voor onze verbonden partijen zoals de Veiligheidsregio en de GGD.
Voor het herstel van de economie en het inlopen van achterstanden worden nu ook maatregelen voorbereid of zijn inmiddels middelen beschikbaar gesteld, denk met name aan het onderwijs. Voor de kadernota nu zien wij geen directe dreiging, al blijft de aandacht de komende periode nog flink liggen op de Corona-crisis en het omgaan met de effecten hiervan.
Invoering Omgevingswet
Voor de Omgevingswet geldt dat de invoering hiervan een paar keer opnieuw is uitgesteld . Deze keer is de beoogde invoeringsdatum gesteld op 1 juli 2022. Dit uitstel werkt ook door op de werkzaamheden die de gemeente hiervoor doet. In de begroting 2021 zijn voldoende middelen opgenomen om technisch klaar te zijn voor de invoering. Er is er echter een aantal afhankelijkheden met landelijke afspraken en samenwerkingen die mee bepalen of de gemeenten ook daadwerkelijk op 1-7-2022 helemaal klaar zijn. Naast deze activiteiten voor de invoering is er ook aandacht nodig voor de impact op de organisatie en de begroting als de Omgevingswet eenmaal is ingevoerd. De impact op de werkzaamheden en de impact op de mogelijke opbrengst uit een kostendekkend tarief bevatten nog onzekerheden.
Wij proberen dit najaar deze onzekerheden weg te nemen in die zin dat duidelijk wordt welke consequenties er nu echt op de gemeente afkomen.
Vooralsnog blijven wij uitgaan van een neutraal effect op de gemeentebegroting.